Նախորդ տարվա ընթացքում ո՞ր բանկն է բարձրացրել լողացող տոկոսադրույքը, և ո՞րն է գործել հօգուտ հաճախորդի

Նաև հստակ հարցադրում էինք  արել՝ վերջին հինգ տարվա կտրվածքով քանի՞ դեպք է եղել, երբ բարձրացնելու փոխարեն հօգուտ հաճախորդի նվազեցրել են իրենց կողմից տրամադրված վարկերի տոկոսադրույքները, այդ թվում՝ հիփոթեքային վարկի լողացող տոկոսադրույքը։ 

Առաջինը հենց «Ամերիաբանկը» պատասխանեց՝ նշելով, թե Բանկի կողմից «առանց բավարար հիմնավորման» գործողություններ, այդ թվում՝ վարկավորման տոկոսադրույքի վերանայումներ չեն իրականացնում։ Բայց չեն նշել, թե այս պահի դրությամբ ի՞նչ գործոններ են ազդել տոկոսադրույքի վերանայման վրա։ Միակ «հիմնավորումը», որ բերել է «Ամերիաբանկը», հետևյալն է․ 

«Խնդրում ենք նկատի ունենալ, որ Բանկի կողմից առաջարկվող ՀՀ դրամով հիփոթեքային վարկավորման պարագայում ճշգրտվող տոկոսադրույքի փոփոխուն բաղադրիչը պայմանավորված է ոչ թե ՀՀ Կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքով, այլ ՀՀ պետական (գանձապետական) պարտատոմսերի՝ մինչև մարում եկամտաբերության կորի 6 ամիս ժամկետայնության եկամտաբերությամբ»։

Ընդ որում, «Ամերիաբանկը» փորձել է նաև որպես լավություն ծախել իր հաճախորդների վրա՝ հայտնելով, թե «Բանկը, ելնելով հաճախորդների շահերից», գործող հիփոթեքային վարկերի տոկոսադրույքները բարձրացրել է ավելի քիչ, քան սահմանված է վարկառուների և Բանկի միջև կնքվող վարկավորման պայմանագրերով։ Բայց չի նշել գեթ մեկ օրինակ, թե վերջին հինգ տարվա կտրվածքով քանի՞ դեպք է եղել, երբ «Ամերիաբանկ» ՓԲԸ-ն բարձրացնելու փոխարեն հօգուտ հաճախորդի նվազեցրել է իր կողմից տրամադրված վարկերի տոկոսադրույքները, քանի որ այդպիսի դեպք, ինչպես հասկացանք, չի եղել։

Մյուս բանկերի պատասխաններում ևս կարմիր թելով անցնում էր այն թեզը, որ լողացող տոկոսադրույքի փոփոխությունը կապված չէ Կենտրոնական բանկի կողմից վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի փոփոխության հետ։ Բայց եղան բանկեր, որոնք նշեցին, որ իրենք ոչ միայն չեն բարձրացրել այս տարիներին, այլև նվազեցրել են իրենց վարկառուներին հիփոթեքային տոկոսադրույքները։ 

Նախապես նշենք, որ գրեթե բոլոր բանկերից մենք ստացել ենք համապարփակ և սպառիչ պատասխաններ, մեկից՝ մի քիչ ծավալուն և բարդ ձևակերպումներով, մյուսից՝ շատ ավելի հակիրճ և հստակ, բայց զգացվում է, որ այդ բանկերի մարկեթինգային թիմերը չեն զլացել, և սպառիչ պատասխաններ են կազմել և ուղարկել մեզ։ Սա, թերևս, կարող ենք մամուլի հանդեպ հարգանքի և պատասխանատվության նշան համարել, ինչը չենք կարող ասել «Հայէկոնոմբանկի»  մասին, որը բովանդակային որևէ պատասխան չի ուղարկել մեզ՝ նշելով․ 

«Բանկի կողմից վարկառուներին տրամադրված վարկերի տոկոսադրույքների փոփոխությունների դեպքերի, դրանց քանակի կամ դրանց հիմքում ընկած հանգամանքների վերաբերյալ տեղեկատվությունը Բանկի առևտրային գաղտնիք կազմող տեղեկատվություն է, որը Բանկն իրավասու չէ տրամադրել Ձեզ»։

Ստացվում է՝ մյուս բանկերի համար դա գաղտնիք չէ, և միայն ՔՊ-ական օլիգարխ պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանին ու նրա ընտանիքին պատկանող բանկի համար է տոկոսադրույքի փոփոխությանը վերաբերող հարցը համարվում առևտրային գաղտնիք։ Կամ էլ՝ մյուս բանկերը առևտրային գաղտնիք են բացահայտել՝ խախտելով օրենքը, և միայն Սուքիասյանների բանկն է իրեն խիստ «օրինապաշտ» պահել։ ՔՊ-ական պատգամավորին պատկանող բանկից այլ՝ ավելի խելամիտ պատասխան թերևս ոչ էլ կարելի էր սպասել։

Անցնենք առաջ․ «Արարատբանկից», օրինակ, հայտնել են, որ Բանկը վերջին մեկ տարվա ընթացքում վարկային պրոդուկտների տոկոսներ չի բարձրացրել։ Լողացող տոկոսադրույքով տասնյակ հաճախորդների տոկոսադրույքներ վերանայվել են հօգուտ հաճախորդների, սակայն օրինակներ չեն կարող նշել, որովհետև հակասում է «Բանկային գաղտնիքի մասին» ՀՀ օրենքին։

«Արդշինբանկից» բավականին ծավալուն վերլուծություն են ներկայացրել՝ նախ նշելով, որ Բանկի լողացող տոկոսադրույքը բաղկացած է հաստատուն և փոփոխուն բաղադրիչներից, ապա բացատրել, թե ինչ հաշվարկներ են ընկած այդ փոփոխուն բաղադրիչ, այն է՝ Հաշվարկային դրույթի (ՀԴ) հիմքում, և որ ՀԴ հաշվարկման հիմք է հանդիսանում 1 տարի ժամկետայնությամբ ՀՀ պետական (գանձապետական) պարտատոմսերի մինչև մարում եկամտաբերությունը, ապա երկար-բարակ վերլուծություն արել, թե որ փոփոխության դեպքում ինչ հաշվարկներ են կատարվում այդ բաղադրիչներում, և վերջում մի այսպիսի պատասխան տվել մեր հարցին․ «2021-2024թթ ընթացքում 1 տարի ժամկետայնությամբ ՀՀ պետական (գանձապետական) պարտատոմսերի մինչև մարում եկամտաբերության ցուցանիշը 6%-ից բարձրացել է 11.5%, ինչը պետք է հանգեցներ, որ Բանկը սահմաներ Հաշվարկային դրույքը 11.5%` բարձրացնելով վարկերի տոկոսադրույքները 2-5.5 տոկոսային կետով,  այնուհետև նվազել է մինչև 10%: Սակայն Բանկը, բարձր գնահատելով իր Հաճախորդների վստահությունն ու շահերը,  չի օգտվել տոկոսադրույքի բարձրացման իր իրավունքից՝ այն էականորեն ցածր (9.5%) պահելով Հաճախորդների հետ կնքված պայմանագրով սահմանված տոկոսադրույքի վերանայման առավելագույն շեմից: Ավելացնենք նաև, որ Ձեր նշած ժամանակահատվածում 1 տարի ժամկետայնությամբ ՀՀ պետական (գանձապետական) պարտատոմսերի մինչև մարում եկամտաբերության ցուցանիշը դեռևս չի նվազել այն չափով, որպեսզի Բանկը իր հերթին նվազեցներ Լողացող տոկոսադրույքը»։

Կարճ ասած՝ «Արդշինբանկը» չի նվազեցրել, բայց չի էլ բարձրացրել իր լողացող տոկոսադրույքը։

IDBank-ը ևս, «Ամերիաբանկի» նման, նշել է, որ Բանկի կողմից սահմանվող լողացող տոկոսադրույքը կապված չէ ՀՀ Կենտրոնական բանկի վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի հետ, ապա ավելացրել, որ վերջին 5 տարիների ընթացքում IDBank-ը միայն մեկ անգամ՝ 2020 թվականին է իջեցրել դոլարային վարկերի տոկոսադրույքը 0,8%-ով։ 

«Դրանից հետո Բանկը ոչ նվազեցրել, ոչ էլ բարձրացրել է տոկոսադրույքները՝ լողացող կոմպոնենտի հետ կապված։ Այս տարի ևս բարձրացման ռիսկ առկա չէ»,- ասված է Բանկի պատասխանում։